W związku z prowadzonym przez Radio ESKA projektem "ESKA-Razem przeciw depresji" publikujemy tekst o autoagresji wśród młodzieży opracowany przez Panią mgr Elżbietę Kowalczyk - Dyrektora Specjalnego Ośrodka Szkolno-Wychowaczego w Starachowicach.Depresja wśród dzieci i młodzieży
Depresja należy do zaburzeń nastroju, afektu. Niemniej jednak w literaturze przedmiotu podkreśla się, że oprócz głównych zmian w sferze afektu (uczucie przygnębienia, smutku, bezradności, obniżonego nastroju) depresji towarzyszą również symptomy behawioralne (np. ograniczanie kontaktów społecznych), somatyczne (mniejsza wytrzymałość organizmu, uczucie ociężałości) i poznawcze, takie jak niskie poczucie własnej wartości, samokrytycyzm.
Depresja dziecięca i młodzieńcza jest tematem wnikliwych badań od połowy XX w. W tak krótkim, choć dobrze wykorzystanym okresie, została przebadana głównie przez psychoanalityków, psychologów rozwojowych i psychiatrów. Mimo tego badacze potwierdzają, że jest to problem do tej pory niezbyt dobrze poznany. Według statystyk choroba dotyka coraz częściej populacje dziecięcą, poddaną w sposób pośredni żądzy dominacji i rywalizacji, która rządzi postępowaniem osób dorosłych. Według ekspertów strach przed niepowodzeniem jest jedną z głównych przyczyn zjawiska izolacji i problemów z komunikacją u dzieci od początku ich szkolnej nauki. Problem komunikacji w niektórych przypadkach może się nasilić aż do napiętnowania ich osobowości, w sposób znaczący.
Do przyczyn depresji zalicza się:
Rozróżnienie między depresją dziecięcą i depresją osób dorosłych jest jednym z pierwszych charakterystycznych problemów. Większość współczesnych badaczy kładzie nacisk na to, że zdobytej do tej pory wiedzy na temat depresji osób dorosłych nie można przenosić bez modyfikacji na teren depresji dziecięcej. Są to rożne jednostki chorobowe, tak ze względu na kryteria i instrumenty diagnozy, jak i ze względu na ich etiologię, terapię, wiek pacjentów etc. Pojawienie się stresujących wydarzeń w środowisku szkolnym czy rodzinnym może prowadzić do zaburzeń zachowania dzieci i sprzyjać objawom depresyjnym różnym od tych, które występują u osób dorosłych. Symptomy depresji przedstawiono poniżej.
|
SYMPTOMY GŁÓWNE |
|
|
Obniżony nastrój |
|
|
Samoobwinianie się |
|
|
ORAZ DWA LUB WIĘCEJ Z SYMPTOMÓW TOWARZYSZĄCYCH |
|
|
Zachowania agresywne |
|
|
Zmiany |
|
|
Zaburzenia socjalizacji |
|
|
Zmiany postaw wobec szkoły |
|
|
Dolegliwości fizyczne |
|
|
Utrata energii |
|
|
Zmiany apetytu i/lub wagi ciała |
|
Na rozwój depresji może mieć również wpływ:
Nieleczona depresja może się nasilać, a wsparcie osoby dorosłej może znacznie przyspieszyć znalezienie pomocy. Ważne jest zwrócenie uwagi i niebagatelizowanie tego, co dzieje się z dzieckiem. To co możesz zrobić w sytuacji podejrzenia depresji u dziecka, to nazwać to co Cię niepokoi w rozmowie z nim, udzielić mu wsparcia i zapewnić że może liczyć na Twoją pomoc, wskazać miejsca, gdzie on oraz jego rodzina mogą uzyskać specjalistyczną pomoc.
Ważne jest aby z chorym rozmawiać i słuchać go. Nie należy pouczać nastolatka lub mówić, że powinien „wziąć się w garść” lub zająć czymś pożytecznym. Takie rady nie poprawiają jego samopoczucia ani nie sprawią, że uda się odwrócić uwagę dziecka od jego choroby. Wręcz przeciwnie – może poczuć, że z powodu swojego samopoczucia jest ciężarem dla innych. Zamiast tego należy wspierać i uczyć wyrażania emocji, mówienia o swoich uczuciach, zapewniać o swojej obecności i zainteresowaniu bez względu na jego chorobę. Nie należy obiecywać niczego, czego nie można spełnić.
W przypadku zauważenia jakichkolwiek zmian w zachowaniu dziecka świadczących o możliwości rozwoju depresji niezwykle ważne jest, by nie lekceważyć nawet najbardziej błahych z pozoru zachowań, bo zwykle oznaczają one, że dziecko ma problem. Do specjalisty w poradni dzieci można się dostać bez skierowania. W przypadku lekkiej depresji wystarcza psychoterapia, dopiero choroba bardziej zaawansowana leczona jest lekami przeciwdepresyjnymi. Najważniejsze jest jednak to, by stan dziecka prawidłowo zdiagnozować, a ponieważ jego depresja bywa reakcją na trudne sytuacje w najbliższym otoczeniu, terapia powinna objąć całe rodziny.
Pomocne telefony:
Opracował
Dyrektor Specjalnego Ośrodka Szkolno-Wychowawczego w Starachowicach
Mgr Elżbieta Kowalczyk
