Tegoroczna edycja kongresu była trzecią odsłoną cyklicznego forum pasjonatów i hobbystów kolei organizowanego przez Fundację ProKolej od 2021 roku. Poprzednie edycje odbyły się w Piasecznie oraz Rogowie. Tym razem w centrum zainteresowania miłośników kolei znalazł się Powiat Starachowicki oraz Starachowice.
Przez trzy dni (20-22 października br.) odbywały się tutaj panele dyskusyjne, sesje warsztatowe i wizyty studyjne z udziałem aktywistów z całej Polski, którzy wymieniali się doświadczeniami z działań na rzecz transportu szynowego.
Wydarzenie rozpoczęła specjalna sesja o transporcie niskoemisyjnym w Urzędzie Miejskim w Starachowicach, przybliżająca dobre praktyki z zakresu rozwoju zrównoważonego transportu i promująca inwestycje przyjazne dla klimatu w Starachowicach.
A poprzedziło ją uroczyste otwarcie Kongresu z udziałem organizatorów.
Tradycyjną formułę otwarcia wypowiedzieli wspólnie: Jakub Majewski – prezes Fundacji ProKolej, Marcin Rozogiński – prezes Stowarzyszenia Miłośników Kolei Wąskotorowych w Starachowicach, a także starosta Piotr Ambroszczyk, prezydent Marek Materek i członek Zarządu Powiatu Jerzy Materek, który - jak podkreślano - był inicjatorem i pomysłodawcą wkomponowania w tematykę kongresu wątku regionalnego, któremu poświęcony był I dzień wydarzenia.
- Cieszę się, że nasz Powiat jest współgospodarzem tego wyjątkowego wydarzenia . Wierzę, że te trzy dni spędzone w naszym powiecie i z naszą Starachowicką Koleją Wąskotorową, będą atrakcyjne i zapadną Państwu na długo w pamięć – mówił starosta Piotr Ambroszczyk.
Na sali zasiedli również: wicestarosta Dariusz Dąbrowski i członek Zarządu Powiatu Stanisław Wojtan.
Uczestnicy mogli usłyszeć o inwestycjach i rozwoju komunikacji publicznej w Starachowicach, a także rekomendacjach z raportu „Kolej dla klimatu – klimat dla kolei”.
W części „sesja historyczna” Marcin Janakowski z Fundacji Wczoraj dla Jutra mówił o roli szklaków transportowych w rozwoju Staropolskiego Zagłębia Przemysłowego, zaś Marcin Medyński – prezes skarżyskiego oddziału Polskiego Towarzystwa Historycznego przybliżył historię Kolei Iwangrodzko-Dąbrowskiej i jej znaczenia dla Starachowic i regionu.
Były też wątki starachowickie. Paweł Kołodziejski -dyrektor, Muzeum Przyrody i Techniki mówił o historii starachowickiego ośrodka przemysłowego, oraz jego dziedzictwie, zaś jego zastępczyni Wioletta Sobieraj o skansenie Kolei Przemysłowej, jako części ekspozycji Muzeum Przyrody i Techniki w Starachowicach. Na koniec wizyty studyjne - zwiedzanie zaplecza technicznego i niskoemisyjnej floty autobusów MAN Lion’s City na gaz CNG, prezentacja centrów przesiadkowych Starachowice Wschodnie i Starachowice Zachodnie oraz systemu ścieżek rowerowych. O poczęstunek zadbali uczniowie Zespołu Szkół Zawodowych nr 1 w Starachowicach.
W sobotę główna część obrad oraz dyskusji odbyła się w Muzeum Przyrody I Techniki, którego zwiedzenie również zaplanowano jako integralny punkt programu.
„Pociągi i autobusy – wrogowie czy sojusznicy?”, „Pisać czy nie pisać – skargi podróżnych w praktyce”, „Zakaz fotografowania kolei - fakty i mity”, „Nowe pokolenie na kolejach zabytkowych Wielkiej Brytanii” – to tylko niektóre tytuły prezentacji, jakie odbyły się tego dnia. A po południu gości czeka jeszcze zwiedzenie szlaku zabytków techniki, spacer śladami kolei przemysłowych i wspólna kolacja.
Zdjęcia: Stowarzyszenie Miłośników Kolei Wąskotorowych, Jerzy Materek
Niedziela to również dzień warsztatowy i plenerowy. Miejscem spotkania było tym razem starostwo. Po przedpołudniowej dyskusji, jaką prowadzili Marcin Rogoziński – prezes Stowarzyszenia Miłośników Kolei Wąskotorowych i Jacek Fink-Finowicki zEnkol.pl, uczestnicy kongresu zwiedzali zaplecze Starachowickiej Kolei Wąskotorowej.
Potem odbyli podróż naszą koleją wąskotorową do Lipia, gdzie czekało ich szereg atrakcji, w tym m.in. Drezynowe Zawody Sprawnościowe o Puchar Starosty Starachowickiego, które wygrało Stowarzyszenie Sympatyków Kolejnictwa "Kolejowe Podlasie". Były także wycieczki rowerami szynowymi, a potem kolejna podróż koleją, tym razem na trasie Marcule Iłża.
Zdjęcia: Stowarzyszenie Miłośników Kolei Wąskotorowych, Jerzy Materek, Piotr Gos
W rolę przewodnika podczas przejazdów wcielił się Andrzej Jacek Tarnowski, a przyglądali się temu z bliska w trakcie weekendu członkowie Zarządu Powiatu – Jerzy Materek oraz Stanisław Wojtan.
Był to zdecydowanie najatrakcyjniejszy z dotychczasowych kongresów, który na długo zapadnie w pamięć naszym gościom oraz przyczyni się do rozpromowania zarówno Starachowickiej Kolei Wąskotorowej, jak i dziedzictwa przemysłowego naszego powiatu. A świadczą o tym chociażby wspisy na Instagramie prezesa Fundacji ProKolej oraz opinie wyrażane przez uczestników.
***
Organizatorami wydarzenia byli: Fundacja Prokolej i Stowarzyszenie Miłośników Kolei Wąskotorowych w Starachowicach, a jej współgospodarzem Powiat Starachowicki, obok Gminy Starachowice. W gronie partnerów znaleźli się także Muzeum Przyrody i Techniki Ekomuzeum im. Jana Pazdura w Starachowicach oraz Powiatowa Spółdzielnia Socjalna „Integracja”.